Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli
Erginler yarı saydam sarı renkli 0,19 mm boyunda olup çıplak gözle görülemezler. Genç dönemde renksiz olan Sarı çayakarı gelişmesini tamamladığında sarı renk alır. Dişilerin sırtında arkaya doğru uzanan soluk beyaz bir şerit bulunur. Dişiler daha oval ve geniş, erkekler daha ince ve sivri bir yapıdadır. Yumurta, oval 0,1 mm uzunluğunda ve üst yüzeyinde beyaz noktalar halinde çıkıntılar bulunur (Şekil 60 a,b).
Zararlı, yıl boyunca çoğalmaya devam eder. Dişiler yumurtalarını yaprakların, genç sürgünlerin ve meyvelerin üzerine bırakırlar.
Ergin, ömrü boyunca ortalama 40 yumurta bırakır. Yumurtalar ortalama 1-2 günde açılır. Ergin ve nimfler daha çok genç yapraklarda ve tepe noktalarında yoğunluk gösterirler. Erkekler dişilerden daha hızlı hareket ederler. Erkekler dişi birey pupalarını bitkinin sürgünlerine veya genç yapraklarına taşırlar (Şekil 60c). Yılda 20-30 döl verir.
Bir dölünü tamamlama süresi koşullara bağlı olarak 4-10 gün arasında değişir. Sarı Çay Akarı böceklerle Yaprak Biti, Thrips ve özellikle Beyaz Sinek'le taşınabilmektedir. Bitkilerin büyüme noktalarında, genç yaprak ve sürgünlerinde, çiçek ve meyvelerde zararlı olmaktadır.
İlgili Ürünler
Zararlının beslenmesi sonucu bitkilerde değişik belirtiler ortaya çıkar. Beslenme sonucu bazı bitkilerde paslı görüntü, yapraklarda kıvrılma, virüs benzeri renk açılması, bazılarında ise yabancı ot ilacı zararına benzer oluşumlar meydana gelmektedir (Şekil 60d).
Yoğun popülasyonda büyüme noktası tamamen kurur. Pek çok kültür bitkisinde zararlıdır. Sebzelerden biber, hıyar, patlıcan, domates ve fasulyedeki zararı önemlidir.
Doğal Düşmanları
Sarı Çay Akarı'nın doğal düşmanı olarak bazı phytoseiid akar türleri belirlenmiştir.
Sarı Çay Akarı Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Beyaz Sinek erginleri tarafından taşınabilmesi nedeni ile, Beyaz Sinekler'in sera içine girmesini önlemek lazımdır.
Biyolojik mücadele
Doğal düşmanların, özellikle Phytoseidlerin korunması ve etkinliğinin artırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.
Kimyasal Mücadele
Sarı Çay Akarı'nın kimyasal mücadelesine karar verebilmek ve ilaçlama zamanını doğru bir şekilde belirleyebilmek için, seradaki Sarı Çay Akarı yoğunluğu ve doğal düşman popülasyonunun saptanması gerekir. Bunun için, “Örnekleme ve Kontrol Metotları” bölümünde “Zararlılar” başlığı altında anlatıldığı şekilde Sarı Çay Akarı sayımları yapılmalıdır. Kimyasal mücadelesinde yaprak başına 5 Sarı Çay Akarı görüldüğünde, spesifik akarisitlerle ilaçlama yapılmalıdır.
Sarı Çay Akarı'nın kimyasal mücadelesinde kullanılacak ilaçlar ve dozları Ek 4’te verilmiştir.
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Doç. Dr. Seral YÜCEL, Dr. Tülin KILIÇ, Dr. Nursen ÜSTÜN, Dr.Pervin ERDOĞAN, Dr.Nilüfer YILDIZ, Dr. Emine TOPUZ, Dr.Tijen TAŞKIN, Dr. Melike YURTMEN, Dr.Ayşe AŞKIN, Sabriye ÖZDEMİR, Dr.Mehmet KARACAOĞLU, Dr. Adem ÖZARSLANDAN, Dr.Cevdet ÖZKAN, Dr.Abdullah YILMAZ, Dr. Öncül K. CANER, Dr. Eda AKSOY (2017). Örtüaltı Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI