Patates Mildiyösü

Tanımı, Yaşayışı ve Belirtileri

Patates mildiyösü etmeni fungus, depo ve tarlalarda enfekteli yumrularda ve bitki artıklarında kışlamaktadır. Etmen canlı konukçu dışında birkaç günden fazla yaşayamamaktadır.

İlkbaharda havaların ısınması ile bulaşık yumrularda gelişmeye başlayan misel sürgünlere geçerek, sistemik olarak yeni oluşan saplara ve yapraklara ulaşır. Hastalığın yapraktan yaprağa veya bitkiden bitkiye taşınması rüzgar, sulama suyu, yağmur ve tarım aletleriyle olmaktadır.

Belirtileri; genellikle yaprak ucu veya kenarlarından başlayan küçük sulu açık yeşil lekeler şeklinde görülür. Yuvarlak veya düzensiz şekilli bu lekeler, çoğunlukla sağlıklı dokularında içinde bulunduğu, açık sarımsı yeşil sınırla çevrilidir (Şekil 7 a). Bu lekeler hızla büyür ve kahverengi veya morumsu siyaha dönüşür (Şekil 7 b). Yüksek oranda nem ve yaprak ıslaklığında, yaprağın alt yüzü pamuk benzeri, beyaz kül renginde küf tabakası ile kaplanır (Şekil 7 c). Kuru havalarda lekeli yaprak dokuları kahverengileşerek hızla kurur. Lekeler tüm bitkide görülebilir. Gövde üzerinde kahverengi veya siyah gibi koyu renkli yağlı lekeler oluşur (Şekil 7 d). Bu lekeler solgunluğa veya yüksek nemli hava koşulları kalıcı olduğu zaman, bitkiyi tamamen kaplayarak ölmesine neden olur. Hastalık tarlada ilk enfekteli bitkiden itibaren ocaklar şeklinde görülür daha sonra rüzgâr yönünde yayılır (Şekil 7 e).

Yumrularda ise yüzeysel 2-6 mm çapında, 6-11 mm derinliğinde eflatun, kuru çürüklük şeklinde çökük yaralar oluşur (Şekil 7 f). Bu yaralar yumru yüzeyinde düzensiz olarak yayılır. Hastalanmış ve sağlam dokular arasındaki hat kesin değildir. Hastalıklı dokunun derinliği de değişkendir.

Yumrular serin, kuru koşullar altında depolandığı zaman belirtilerin gelişmesi gecikir. Depolama süresi uzadığı zaman çok hafif çökmeler görülür. Bu lekeler 4°C’nin altında gelişemezler, kuru çürüklük halinde kalırlar. Ancak koşullar uygun olduğunda çürükçül bakterilerin gelişmesi ile yaş çürüklük haline dönüşür ve bu kısımlarda diğer bazı funguslar da gelişebilirler. Depoda nem oranı yüksekse, mildiyö hastalığı belirtisi gösteren yumrulardan diğer sağlıklı yumrulara hastalık geçebilir. Fakat uygun depo koşulları sağlanmışsa bulaşmalar ya çok az olur veya hiç olmaz.

Hava koşullarının aşırı nemli ve yağışlı devam etmesi, yeni enfeksiyonlara ve hastalığın yayılmasına neden olur. Epidemi 19-22°C ve orantılı nemin %80’in üzerinde bulunması halinde gerçekleşir.

Etmen Orta Anadolu bölgesinde artan ekiliş alanlarının sulamaya açılması ile oluşan mikro klima alanlar da dâhil olmak üzere tüm Türkiye’de yaygın olarak görülmektedir.

Patates dışında domates, patlıcan ve biberi de hastalandırmaktadır.

Patates Mildiyösü Mücadelesi

Kültürel önlemler

Özellikle geç enfeksiyonlara da dikkat edilerek, hastalıklı bitki artıkları ve yumrular tarladan uzaklaştırılmalı, patates tarımının sabah ve akşam çiğ tutmayan güney yöne bakan tarlalarda yapılması tercih edilmelidir. Ayrıca tohumluk sertifikalı veya hastalıktan temiz olmalıdır.

Kimyasal mücadele

Ortalama sıcaklığın 16°C veya en düşük sıcaklığın 10°C, orantılı nemin %80’in üstünde bulunduğu zaman, mildiyönün her yıl görüldüğü üretim alanlarında hastalık belirtileri görülmeden ilaçlama yapılmalıdır.

Optimum koşulların bulunduğu hastalığın her yıl görüldüğü bölgelerin dışındaki yetiştirme alanlarında ise, bu koşullar oluştuğunda haftada 2-3 kez gözle inceleme yapılır. Çevrede veya tarlada ilk mildiyö lekelerinin görülmesi beklenebilir. Ancak bu belirtilerin çok iyi izlenmesi gerekir. İlk hastalık belirtileri görüldüğünde ilaçlamaya başlanır. Yağış, yüksek nem ve sıcaklığın 25°C’nin altında devam ettiği iklim koşullarında ilaçlamalara devam edilir.

Patates mildiyösü ile ilgili tahmin uyarı çalışmaları yapılmış bölgelerde bu modellere göre ilaçlamaya karar verilir. Patates mildiyösü kimyasal mücadelesinde kullanılan bitki koruma ürünleri ve dozları aşağıda yer almaktadır.

Patates Mildiyösü İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı (%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen ilaçlar
Maneb %80	WP	300 g / 100 l su	14	M3
Propineb %70	WP	200 g / 100 l su	7	M3
Fluazinam+Azoxystrobin 375+150g/l	SC	50 ml / da		29;11
Propamocarb hydrochloride 722 g/l	SL	250 ml / da	7	28
Pyraclostrobin 250 g/l	SC	60 ml / da	3	11
Chlorothalonil+Dimethomorph %40+8	WDG	250 g / da	28	M5;40
Kontrollü olarak tavsiye edilen ilaçlar
Famoxadone+Cymoxanil %22,5+30	DF	40 g / da	14	11;27