Domates Mozaik Virüsü

Tanımı, Yaşayışı ve Hastalık Belirtileri

Etmen hastalıklı bitki artıklarında, yabancı otlarda, bulaşık topraklarda, sigara ve tütün kalıntılarında yaşamını sürdürebilir.

Konukçularından ve bunların artıklarından mekanik olarak temasla, boğaz doldurma, koltuk ve uç alma gibi bakım işlemleri sırasında yayılma gösterir. Bulaşık domates bitkilerinde en yaygın belirti tipi; yapraklarda açık yeşil veya sarı düzensiz lekeler ve mozaik desenlerin oluşumudur. Açık yeşil renkli alanlar yapraktaki koyu yeşil renkli alanlardan daha yavaş gelişir. Bunun sonucunda koyu yeşil renkli ısımlar kabararak yaprak yüzeyinde bombeler oluşturur. Bu da yaprağa kıvırcık ve kırışık bir görünüm kazandırır. Bu tip yapraklar sağlıklı yapraklardan daha serttir.

Erken dönemdeki enfeksiyonlar genç bitkileri öldürebilir veya bulaşmanın şiddetine bağlı olarak bitkiler bodur kalır. Hasta bitkilerde meyve sayısı azdır. Meyveler normal büyüklüklerine ulaşamazlar. Ayrıca meyvelerde şekil bozuklukları üzerinde kahverengi bölgeler oluşur (Şekil 110). Domates iç kahverengileşmesi (Internal browning) ToMV’nin bir veya birden fazla ırkı tarafından meydana getirilen ve domates meyvelerinde zarar yapan bir hastalıktır.

Virüs ile enfekteli domates bitkilerinin yeşil aksamında hastalık belirtilerine rastlanmadığı halde, meyvelerin kabuk altındaki iç dokularında kahverengi mantarımsı nekrotik dokular oluşmaktadır. Tarladaki enfekteli domates bitkilerine bakıldığında herhangi bir virüs belirtisi gözlenmez, fakat olgunlaşmaya yüz tutmuş ve olgunlaşmış meyvelerin
üzerinde hafif çökük grimsi kahverengi lekelere rastlanmaktadır.

Lekeli kısımlar kesildiğinde lekelerin altında hastalığa adını veren tipik kahverengi mantarımsı ölü dokulara rastlanır. Şiddetli ırklarla enfekteli domates meyvelerinde kahverengi ölü kısımlar meyvenin iç kısmına kadar yayılabilir (Şekil 110). Enfeksiyon erken dönemde ve şiddetli ırklar tarafından oluşturulmuş ise meyvelerin küçük ve yeşil döneminde de bu lekeler görülebilir. Bu tip belirtilere ToMV’nin yanı sıra bazı abiyotik faktörler ve besin maddeleri de neden olabilmektedir.

Domates Mozaik Virüsü ile mücadele yöntemleri için lütfen aşağıdaki içeriğe bakınız.

İlgili İçerik: Seralarda Virüs ve Benzeri Hastalıklarla Mücadele Etmenin Yöntemleri