Bu içerik, Bağ zirai mücadelesinin bir parçasıdır. Bu kategorideki tüm mücadele yöntemlerini ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Bağ alanlarında bulunan yabancı otlar; asmaların ışığına, suyuna ve besin maddelerine ortak olmak suretiyle rekabet oluşturmakta, dolayısıyla verim ve kaliteyi düşürerek zararlı olmaktadır. Ayrıca yabancı otlar, birçok hastalık etmeni ve zararlıya konukçuluk veya ara konukçuluk yaparak üzüm verimine ve kalitesine dolaylı zarar verebilmektedirler.
Özellikle erken dönemde çok yıllık yabancı otların yoğun olarak bulunması, ürün kayıplarını arttırmaktadır. Bağ ile yabancı otlar arasındaki direkt ve dolaylı etkileşim sonucu doğan ürün kayıpları üzüm çeşidi, çevre koşulları, yabancı ot türleri ve yoğunlukları, asma ile yabancı otların gelişme dönemlerine bağlıdır. Ayrıca yabancı ot yoğunluğunun çok yüksek olduğu alanlarda üzüm hasadı güçleşmekte, işçilik maliyetleri artmaktadır.
Bağlarda sorun oluşturan önemli yabancı otlar şunlardır; küsküt, kanyaş, köpek dişi ayrığı, tarla sarmaşığıdır.
Diğer önemli yabancı ot türleri
Bağlarda zaman zaman sorun olan diğer önemli yabancı ot türleri Çizelge 10’da verilmektedir.
Bilimsel adı | Türkçe adı | Familyası |
---|---|---|
Dar Yapraklı Yabancı Ot Türleri | ||
Tek Yıllık Dar Yapraklılar | ||
Bromus spp. | Püsküllü çayır | Poaceae |
Digitaria sanguinalis (L.) Scop | Çatal otu | Poaceae |
Echinochloa crus-galli (L.) P.B. | Darıcan | Poaceae |
E.colonum (L.) Link. | Benekli darıcan | Poaceae |
Hordeum spp. | Yabani arpa | Poaceae |
Poa spp. | Tavşan bıyığı | Poaceae |
Seteria spp. | Yapışkan ot | Poaceae |
Çok yıllık dar yapraklılar | ||
Cyperus rotundus L. | Topalak | Cyperaceae |
Geniş Yapraklı Yabancı Otlar | ||
Tek Yıllık Geniş Yapraklılar | ||
Amaranthus spp. | Horoz ibiği | Amaranthaceae |
Anagallis arvensis L. | Fare kulağı | Primulaceae |
Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. | Çoban çantası | Cruciferae |
Chenopodium albüm L. | Sirken | Chenopodiaceae |
Erodium spp. | Dönbaba | Geranianceae |
Euphorbia spp. | Sütleğen | Euphorbiaceae |
Lamium amplexicaule L. | Ballıbaba | Labiatae |
Malva spp. | Ebegümeci | Malvaceae |
Plantago spp. | Sinirotu | Planteceae |
Portulaca oleracea L. | Semizotu | Portulaceae |
Ranunculus spp. | Düğün çiçeği | Ranunculaceae |
Rumex spp. | Labada | Polygonaceae |
Senecio spp | Kanarya otu | Astreceae |
Solanum nigrum L. | Köpek üzümü | Solanaceae |
Stellaria media (L.) Vill. | Kuşotu | Caryophyllaceae |
Trifolium spp. | Yabani üçgül | Leguminosae |
Tribulus terrestris L. | Demir dikeni | Zygophyllaceae |
Yabancı Otlarla Mücadele
Kültürel Önlemler
Yabancı otlarla mücadelede başarı kazanabilmek için öncelikle kültürel önlemlerin alınması gerekir. Özellikle yeni kurulan bahçelerde, bu alanlara dışarıdan yabancı ot tohum ya da parçalarının girişinin önlenmesi şarttır. Bu nedenle yabancı otlarla bulaşık alanda kullanılmış olan tüm tarımsal alet ve makinelerin bahçeye girmeden önce temizlenmesi gerekir.
Bağ alanlarında hayvan gübresi kullanılacaksa bu gübrenin yeterince yanmış olmasına dikkat edilmelidir. Bazı yabancı ot tohumlarının koyunun sindirim sisteminden geçtikten sonra bile %50’nin üzerinde canlılığını ve çimlenme kabiliyetini koruduğu bilindiğinden yanmamış çiftlik gübresi kullanılması durumunda bahçedeki yabancı otların tür ve sayısında artış olması kaçınılmazdır. Uygun sulama sisteminin seçimi oldukça önemlidir. Karık ya da salma sulama yapılan bahçelerde daha fazla alan sulandığı için, yabancı ot yoğunluğu da fazla olacaktır.
İlgili Ürünler
Damla sulamanın kullanımı yabancı ot çıkışını büyük oranda azaltmaktadır Karık ya da salma sulama yapılıyorsa su kaynağına dikkat edilmeli, sulama suyu ile yabancı ot tohumlarının taşınmasına engel olunmalıdır. Bu nedenle sulama kanalları kenarındaki yabancı otların tohum bağlayıp bunların kanal içerisine dökülmesine engel olunmalı ve kanal kenarındaki yabancı otlar temizlenmelidir.
Mekanik Mücadele
Bağ alanlarında genellikle en fazla tavsiye edilen mekanik mücadele yöntemi sürümdür. Bu işlemle hem yabancı otlar yok edilmekte, hem de toprağın gevşemesi ve havalanması sağlanabilmektedir. Ancak sürümün faydaları yanında asmaların köklerine zarar verme gibi olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Bu nedenle asmaların
kök aksamına zarar vermeyecek şekilde sürüm yapılmalı, aşırı ve derin sürümden kaçınılmalıdır.
Sürümün yapılamadığı alanlarda yabancı ot mücadelesi için tavsiye edilebilecek yöntemlerden biri de biçmedir. Bu yöntemde, yabancı otlar çiçeklenmeden önce, belirli aralıklarla biçilir. Böylece hem hayvan yemi elde edilmiş olur hem de yabancı otların tohum bağlamaları ve aşırı gelişip diğer hastalık ve böceklere konukçuluk etmesi engellenmiş olur.
Fiziksel Mücadele
Malçlama; Bu yöntemle toprak yüzeyi canlı ya da cansız materyallerle kapatılmakta ve toprağın nem kaybı ve özellikle toprağa ışık geçmesi önlendiğinden birçok yabancı ot türü tohumlarının da çimlenmesi engellenmektedir. Bu amaçla siyah naylon, saman gibi örtü materyalleri kullanılabilmektedir. Malçlama için kullanılan siyah plastik örtüler hem yabancı otların çıkışını önlemekte, hem de toprak ısısını 3-4°C yükseltebilmektedir.
Örtücü bitki; Bu uygulamada sıra aralarına bölgeye uygun bir ya da birkaç çeşit örtücü bitki ekilmekte ve ekilen bu örtücü bitkiler toprak yüzeyini kapatarak o alanda yabancı otların çıkışını engellemektedir. Örtücü bitki olarak genellikle Fabaceae (baklagil) familyasından bitkiler tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra Poaceae (buğdaygil) familyasına ait bazı bitkiler de yetiştirilebilmektedir. Örtücü bitki seçiminde konu uzmanına başvuru yapılmalı, bölgeye uygun, alanı çabuk kaplayıp yabancı otların büyümesine ve gelişmesine izin vermeyen bitkiler seçilmelidir.
Kimyasal mücadele
Uygulamasının kolay olması, sonucunun çok kısa sürede alınması ve pahalı bir yöntem olmaması gibi nedenlerle kimyasal mücadele pek çok kültür bitkisindeki yabancı otları kontrol etmede çok fazla tercih edilen bir yöntemdir. Ancak bu yöntemin de bazı dezavantajları bulunmaktadır. Sürekli aynı etki mekanizmasına sahip herbisitin kullanımı, yabancı otlarda dayanıklılığa neden olabilir. Ayrıca sürekli ve yüksek dozlarda herbisit kullanımı doğayı ve çevreyi kirleteceği gibi yeraltı sularına karışarak da kirliliğe neden olabilirler.
Kimyasal mücadelede herbisitler su ile karıştırılarak pülverize edilir. Dekara atılacak su miktarı püskürtücünün tipine göre değişir. Yabancı ot mücadelesi, basınçlı sırt pülverizatörü veya tarla pülverizatörü kullanılarak yapılabilir. Herbisit uygulamalarında kalibrasyon oldukça önemlidir. Kalibrasyon yapılmadan uygulama yapıldığı takdirde herbisitin istenilen dozda uygulanma şansı düşük olur ve bunun sonucunda da ya fazla ilaç kullanılır ya da az ilaç kullanılarak yabancı otlara karşı etki düşüklüğü görülür.
Herbisitlerin etkinliğinde hava sıcaklığı da önemli rol oynamaktadır. Uygulamalar 8-25°C hava sıcaklığında yapılmalı, uygulama esnasında havanın sakin ve rüzgârsız olmasına dikkat edilmelidir. Uygulama yapılmadan önce herbisitin etiketi dikkatlice okunmalı ve etiketteki talimatlara uyulmalıdır. Bağ alanlarında herbisitler çıkış sonrası dönemde uygulanır.
Çıkış sonrası uygulama: Yabancı otlar çıktıktan sonra ilkbahar sonundan yaz sonuna kadar olan zaman aralığında uygulama yapılabilir. Çıkış sonrası ilaçlamanın etkinliği açısından herbisitler etiket bilgilerine bağlı olarak yabancı otların aktif gelişme gösterdikleri dönemlerde uygulanmalıdır. Seçici olmayan yani tüm otsu bitkileri öldüren herbisitleri uygularken asmaların yaprak, sürgün ve meyvelerine ilaçlı karışımın gelmemesine dikkat edilmelidir. İlaçlamalara hasattan en geç 1 ay önce son verilmelidir.
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ, Dr. Öncül K. CANER, Dr. Ercan CANIHOŞ, Dr. N. Mükerrem ÇELİKER, Dr. Emre EVLİCE, Dr. Nurdan GÜNGÖR SAVAŞ, Dr. Bilgin GÜVEN, Dr. Aydan KAYA, Özen MERKEN, Dr. Serkan ÖNDER, Dr. Fatma ÖZSEMERCİ, Dr. Naim ÖZTÜRK, Dr. Dilek POYRAZ, Dr. Nursen ÜSTÜN, Dr. Yıldız SOKAT, Abdullah YILMAZ (2017). Bağ Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI