Septoria Yaprak Lekesi Hastalığı

Tanımı, Yaşayışı ve Hastalık Belirtileri

Buğday, tritikale, çavdar, arpa ile bazı yulaf ve yabani Poacea türleri Septoria tritici’nin konukçuları arasındadır.Etmen hastalıklı bitki artıklarında ve kendi gelen buğday bitkileri üzerinde yaşamını sürdürür. Enfekteli artıklar, şayet derin sürülmemiş ve yok edilmemişse 3 yıldan fazla canlı kalabilir ve spor üretebilirler. Yağışlı hava süresince, enfekteli anız veya ürün artıkları üzerinde, toprak yüzeyinde sporlar ürer. Buğday yaprakları üzerine yağmurla veya rüzgârla gelen sporlar, yaprak üzerinde ıslaklık en az 6 saat süreklilik gösterdiğinde çimlenir ve yaprağı enfekte ederler.

Yapraklar 2-3 gün süreyle ıslak kaldığında enfeksiyon oranı yükselir. Hastalığın yaprakta gelişmesi sonucunda piknitler oluşur. Piknitler gri-kahverengi ve küremsi olup, yaprak dokusu içinde gömülü olarak bulunur. Olgunlaşan piknitlerden nemli ortamlarda beyazdan devetüyü rengine kadar değişen renkte spor kitlesi (pikniospor) dışarı akar. Enfekteli boğumlar üzerinde bazen koyu renkli ve dokuya gömülmüş noktalar şeklinde piknitler görülür. S. tritici konidiosporlarının (pikniospor) çimlenme sıcaklıkları optimum 20-25°C’dir.

Hastalık etmeninin 5°C’den 35°C’ye kadar geniş bir sıcaklık aralığında hastalık oluşturabilme yeteneğine sahiptir. Havanın sıcak ve kurak dönemleri veya kış soğukları hastalık gelişmesini durdurur. Enfeksiyonlar, uygun sıcaklık ve birbirini takip eden yağışlı havalar süresince devam eder.

Hastalığın ilk belirtileri yapraklarda, bulaşmadan 14-21 gün sonra görülmekle birlikte, orantılı nemin yüksek olduğu durumlarda 5-6 gün sonra da görülebilir.

Hastalığın ilk belirtileri, yaprak üzerinde damarlar ile sınırlandırılmış, küçük, düzensiz, kırmızımsı-kahverengi lekeler şeklindedir. Hastalık, kül rengi lekelerin merkezinden gelişir. Bu lekelerin genişlemesi ve birleşmesi sonucunda yaprağın tümü lekelerle kaplanır. Daha sonra lekeler üzerinde küçük siyah noktalar şeklinde piknitler görülür; bu nedenle hastalık “benekli yaprak lekesi” olarak da bilinir (Şekil 44 a,b).

Hastalık, ilk olarak alt yapraklarda görülür. Daha üst yapraklara yayılma hızı, çevre koşullarına ve çeşidin duyarlılığına bağlı olarak değişir. Hastalığın şiddeti, bitki olgunluğa yaklaştıkça azalmaktadır.

Septoria yaprak lekesi, Akdeniz Bölgesinde hastalığın gelişmesi için şartların uygun olduğu yıllarda epidemilere neden olarak ekonomik önemde zarar yapmakta, Ege, Marmara ve İç Anadolu Bölgelerinde de görülmektedir.

Septoria Yaprak Lekesi Hastalığının Mücadelesi

Kültürel Mücadele

• Hassas çeşitlerin ekiminden kaçınılmalı, dayanıklı çeşitler ekilmelidir.
• Ekim nöbeti uygulanmalıdır.
• Derin sürüm yapılarak, bitki artıklarının toprağa gömülmesi sağlanmalıdır.
• Analiz sonuçlarına göre dengeli gübreleme yapılmalı, özellikle gereğinden fazla
  azotlu gübre kullanmaktan kaçınılmalıdır.
• Sık ekimden kaçınılmalı, mibzerle ekim tercih edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Eğer iklim koşulları hastalığın gelişmesine uygun gidiyorsa ve epidemik bir durum yaprağın korunması esas alınmalı; hastalık belirtileri alt yapraklarda görülse bile ilaçlama için acele edilmemeli, yağış, nem ve hava şartları ile hastalığın gelişimi izlenmelidir. Hasattan 30 gün önce ilaçlamalara son verilmelidir.

Kullanılacak ilaçlar ve dozları Ek 4’de verilmiştir. (aşağıda)

Aktif madde adı ve oranı	Formülasyon tipi	Doz	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Tebuconazole % 25	WP	75 g/da	-	3
Azoxystrobin 250 g/l	SC	100 ml/da	56	11
Flutriafol+Tebuconazole 225+75 g/l	SC	100 ml/da	49	3; 3
Prochloraz 450 g/l	EC	100 ml/da	35	3
Prochloraz+Tebuconazole 267+133 g/l	EW	150 ml / da	42	3; 3
Prothioconazole+Trifloxystrobin 175+88 g/l	SC	100 ml/da	35	3; 11
Pyraclostrobin 200 g/l	EC	125 ml/da	56	11
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Azoxystrobin+Cyproconazole 200+80	SC	100 ml/da	14	11; 3
Chlorothalonil+Tebuconazole 375+125 g/l	SC	150 ml/da	35	M5; 3
Epoxiconazole+Fenpropimorph 84+250 g/l	SE	125 ml/da	35	3; 5
Epoxiconazole+Kresoxim-methyl 125+125 g/l	SC	100 ml/da	49	3; 11
Epoxiconazole+Pyraclostrobin 62,5+85 g/l	SE	200 ml/da	42	3; 11
Picoxystrobin+Cyproconazole 200+80 g/l	SC	50 ml/da	35	11; 3
Prochloraz+ Epoxiconazole 150+42 g/l	DC	200 ml / da	56	3; 3
Pyraclostrobin+Epoxiconazole 85+62,5 g/l	SC	200 ml/da	42	11; 3
Tebuconazole+ Azoxystrobin 100+60 g/l	EC	125 ml/da	56	3; 11
Tebuconazole+Azoxystrobin 200+120 g/l	SC	75 ml/da	56	3; 11
Thiophanate-methyl+Epoxiconaloze 310+187	SC	60 ml/da	35	1; 3
Spiroxamine+Tebuconazole+Triadime- nol 250+157+43 g/l	EC	80 ml/da	35	5;3;3
Geçici olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Azoxystrobin+Propiconazole 37,5+62,5	SC	200 ml/da	42	11; 3
Azoxystrobin+Propiconazole+ Cyproco- nazole 100+125+30 g/l	EC	100 ml/da	14	11; 3; 3
Difenoconazole+Propiconazole 150+150 g/l	EC	40 ml/da	21	3;3
Epoxiconazole+Metrafenone+ Fenpro- pimorph 62,5+75+200	SE	150 ml/da	56	3; U8; 5
Fluquinconazole 100g/l	SC	100 ml/100 litre su	35	3
Metconazole 60 g/l	SL	150 ml/da	35	3
Prochloraz+Propiconazole 400+90 g/l	EC	125 ml / da	35	3; 3
Prothioconazole+Fluoxastrobin+ Bixa- fen 100+50+40 g/l	EC	100 ml/da	35	3; 11; 7
Spiroxamine+Tebuconazole+ Prothio- conazole 224+148+53	EC	80 ml/da	49	5; 3; 3
Spiroxamine+Prothioconazole 300+160 g/l	EC	100 ml/da	35	5; 3
Tetraconazole+Chlorothalonil 62,5+250 g/l		200 ml/da		3; M5