Patateste Tozlu Uyuz

Tanımı, yaşayışı ve belirtileri

Asıl enfeksiyon patates bitkisinin toprak altı kısımlarında yumru ve köklerde görülür. Yeşil aksamda genellikle belirti vermemekle birlikte ağır enfeksiyonlarda bitkide solgunluğa neden olabilir.

İlk enfeksiyon köklerde urlar şeklinde görülür. Bu urlar başlangıçta küçük, düzensiz, beyaz renkli küçük siğiller şeklinde görülür ve stolonlarda da oluşur (Şekil 18 a). Kök ve stolondaki urlar Patates siğil hastalığı tarafından meydana getirilen siğillere benzer bu nedenle karıştırılabilir ancak Patates siğil hastalığında köklerde ur oluşumu yoktur bu yönüyle tozlu uyuzdan ayırt edilir. Köklerde oluşan urların içeriği kahverengi toza dönüşerek parçalanır. Köklerde şiddetli enfeksiyon olursa bitkide solgunluk ve pörsüme oluşur.

Yumru üzerinde gelişme çatlakları, lentiseller bazen de sürgün gözlerinde başlangıçta çok küçük, kabarık sivilce (0.5-2 mm) olarak görülür (Şekil 18 b), olgunlaşma ile birlikte konukçu kabuğu parçalanır ve siğil benzeri şişkin yaralar gelişir. Başlangıçta açık renkli yaraların gittikçe rengi koyulaşır, derine inmeyen çöküntü içerisinde kahverengi, 2-10 mm çapında (veya daha geniş) spor toplarının bulunduğu, düzensiz şekilli çoğunlukla yuvarlak bir toz yığını şeklinde lezyonlar meydana getirir (Şekil 18 c). Lezyonların etrafı genellikle patlayarak yırtılan kabuk dokusu ile çevrilidir ve içi beyazımsı kahverengi tozla doludur. Bazı yumrularda bu siğillerin bir kaçı birleşerek yumru üzerinde daha büyük yaralar meydana getirir. Yumruda, 1 cm derine kadar inebilen yaralar oluşturabilir. Çok ıslak topraklarda lezyonlar derin ve geniş dışarıya doğru balon gibi alanlar veya geniş siğiller şeklinde büyürler. Yumru içi genellikle sağlamdır; ancak başka hastalık etmenleri bu açık yaralardan girerek çürüklük yapabilirler.

Tozlu uyuz hastalığı yumru belirtileri bakteriyel Adi uyuz hastalığı yumru belirtileri ile karıştırılabilmektedir. Adi uyuz yumru belirtisinde tozlu yapı görülmez, kırmızı kahverengi (pas renginde) ve tozlu uyuz gibi lezyonlarda patlamış kabuk yapısı oluşmaz.

Hastalık etmeni toprak ve yumru kökenlidir. Bulaşık yumruların hayvan yemi olarak kullanılması durumunda da etmen hayvanların sindirim sisteminde canlı kalır ve hayvan gübresi ile yayılır. Etmen aynı zamanda Patates Mop Top Virusü vektörüdür.

Hastalık etmeninin ana konukçusu domates ve patatestir.‍

Patateste Tozlu Uyuz Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.
• Hasat sonrası veya dikim öncesi tohumluk kontrolü göz ile yapılır. Bu hastalıkla bulaşık yumrular tohumluk olarak kullanılmamalıdır.
• Hastalığın görüldüğü tarlalarda uzun süreli (en az 6 yıl) münavebe uygulanmalı ve iyi bir toprak drenajı sağlanmalıdır.
• Solanaceae familyasına ait yabancı otlar ile mücadele yapılmalıdır.
• Enfekteli yumruları yiyen hayvanların gübresi kullanılmamalıdır.

Kimyasal Mücadele

Bu hastalığa karşı kimyasal mücadele tavsiyesi bulunmamaktadır.