Mısır Rastığı

Tanımı ve yaşayışı

Mısır rastığı, bitkinin bütün toprak üstü aksamında (yaprak, sap, koçan ve tepe püskülünde) görülür. Özellikle genç, aktif gelişme dönemindeki bitkilerde çok şiddetlidir. Enfeksiyondan sonra parlak gri-beyaz ya da gümüşi renkte galler (ur) oluşur. Yapraklar hariç, bitkinin diğer kısımlarında meydana gelen gallerin içleri, koyu kahverengi-siyah sporlarla dolar.

Bu gallerin çapları 15-20 cm’yi bulabilir. Yapraktakiler ise 0,6-1,2 cm çapındadır ve sert bir hal alır (Şekil 54a). Koçanda, tepe püskülünde ve boğumlarda çok şiddetli enfeksiyon yapar (Şekil 54b,c,d). Hastalıklı koçanlardaki taneler, çürüklük etmenlerine karşı daha duyarlıdırlar. Erken dönemlerdeki şiddetli enfeksiyonlarda, bitki koçan çıkaramayabilir ya da ölebilir.

Hastalık bir sonraki yıla bulaşık toprak ve hastalıklı bitki artıkları ile geçer. Klamidosporlar çevre şartlarına oldukça dayanıklıdırlar. Kumsal ve sıcak topraklarda 8 yıl canlı kalabildikleri saptanmıştır. Ayrıca etmen, hastalıklı ürünleri yiyen hayvanların sindirim organlarından zarar görmeden geçer ve tekrar tarlaya taşınıp enfeksiyon kaynağı olabilir. Uygun koşullarda, kışlayan klamidosporların çimlenerek oluşturdukları sporlar hava yoluyla ya da sıçrayan sularla, gelişmekte olan mısır dokusu üzerine gelir. Miselyum, konukçuya stomalardan, mekanik veya böcek zararı ile oluşan yaralardan ya da doğrudan hücre duvarından giriş yapar.

Yağış, hastalığın gelişmesinde önemli bir etkendir. Yağışların yaz başlangıcında düştüğü yıllarda hastalık daha fazla görülür. Hafif yağıştan sonraki güneşli kuru ya da az bulutlu havalar hastalığın gelişimini artırır. Fungusun enfeksiyonu ve gal gelişmesi için, 18-21°C sıcaklıklar uygundur. Gal oluşumu bir ya da birkaç hafta sürebilir. Fazla azotlu gübre ya da çiftlik gübresi verilen alanlarda daha fazla görülür. Dolu, kum ve toprak parçacıklarının vurmasıyla oluşan ya da değişik kültürel işlemler sırasında istemeyerek veya tohum üretim alanlarında tepe püskülü kesme işlemi sırasında oluşan yaralar, hastalığın artmasına neden olur. Sekonder enfeksiyonlar hem toprak yüzeyinde bir yıl önceden kalan sporlarla, hem de olgunlaşarak dağılmış gallerdeki sporlarla olmaktadır.

Mısır Rastığı Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Hastalıkla mücadelenin tek yöntemi kültürel mücadeledir. Hastalığın önlen mesi ya da en az düzeye indirilmesi için alınması gerekli önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:
• Hastalıktan ari alanlardan alınan tohumlar kullanılmalıdır.
• Dayanıklı ya da toleranslı çeşitler kullanılmalıdır.
• Kültürel işlemler ya da ilaçlamalar sırasında mekanik zararlardan kaçınılmalıdır.
• Dengeli gübreleme yapılmalı, aşırı azot kullanılmamalıdır.
• Galler tam gelişmeden koparılıp, yakılmalıdır.
• Mısır rastığının çok zarar yaptığı yerlerde 3-4 yıllık ekim nöbeti uygulanmalıdır.
• Hastalıklı bitki artıkları hayvanlara yedirilmemeli, toplanarak derine gömülmeli ya da yakılmalıdır.
• Zararlılarla mücadele ederek, bitki yaralanmaları önlenmelidir.

Kimyasal Mücadele

Hastalığın kimyasal mücadelesi bulunmamaktadır.