Elma, Armut ve Ayvada Kök Kanseri

Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Kök kanseri hastalığını oluşturan etmen bakteridir. Optimum gelişme sıcaklığı 25- 30°C, minimum 0°C ve maksimum 37°C’dir.

Bakteri, toprakta uzun süre yaşayabilir. Alkali topraklarda, hafif asit karakterde olanlara oranla daha çok yayılır. Bulaşık topraklara konukçu bitki dikildiğinde,
kök veya gövdenin toprağa yakın kısımlarında kültürel işlemler, aşılama, böcek ve nematot beslenmesi gibi nedenlerle açılan taze yaralardan bitkiye giriş yapar.

Hastalık meyve ağaçları ile bazı orman ve park ağaçlarının kök boğazı ve köklerinde görülür. Hastalığın ilk belirtisi küçük ur oluşumudur. Urların boyutları fındık büyüklüğünden 30 cm çapa kadar değişebilir. Urlar başlangıçta beyaz-krem rengi olup oldukça yumuşaktır. Dış yüzeyindeki hücrelerin ölmesiyle urların rengi koyu kahve-siyaha dönüşür (Şekil 109). Hastalık bitkilerde ur oluşumu dışında, bodurlaşma, küçük ve klorotik yaprak oluşumu gibi belirtilere de neden olur. Hasta bitkiler olumsuz çevre koşullarına, özellikle olumsuz kış zararlanmalarına daha duyarlıdırlar. Kök boğazında veya ana köklerinde ur bulunan bitkiler zayıf gelişirler ve verimlerinde düşüş meydana gelir. Ağır enfeksiyonlarda bitkiler ölebilir.

Fidanlıklarda ise fidanların kök boğazında ve köklerinde fındık veya ceviz büyüklüğünde urlar görülür. Urlar başlangıçta krem renkli olup, sonra esmerleşir ve yüzeyleri çatlar. Hastalığa şiddetli yakalanan fidanlar iyi gelişemezler.

Genç ağaçlar enfeksiyondan daha çok etkilenir ve kısa sürede kururlar. Yaşlı ağaçlar ise az ve kalitesiz meyve verirler. Hastalık etmeni, bulaşık fidan ve topraklarla yayılır.

Hastalık etmeni, 60’dan fazla familyaya dahil 600’den fazla otsu veya odunsu bitki türünü hastalandırabilir. Ancak doğada, çoğunlukla sert ve yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında, böğürtlen ve güllerde görülür.

Elma, Armut ve Ayvada Kök Kanseri Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Sertifikalı fidan kullanılmalıdır.
• Ağır ve su tutma kapasitesi yüksek olan topraklarda fidanlık ve meyve bahçesi tesisinden kaçınılmalı, eğer tesis kurulmuşsa drenaj kanalları açılmalıdır.
• Fidanlık kurulurken önce fidanlık toprağının bu bakteriyle bulaşık olup olmadığı kontrol edilmeli, bunun için ilkbaharda iyi işlenmiş toprağa 1-2 yaşında kökleri traş edilmiş ve temiz şeftali çöğürleri 1-3 m aralıklarla dikilmeli, sonbaharda çöğürler sökülerek köklerde ur olup olmadığı kontrol edilmeli ve çöğürler bulaşık çıkarsa, bu toprakta fidancılık yapılmamalıdır.
• Bakım işlemleri sırasında bitkileri yaralamaktan kaçınılmalıdır.
• Salma sulama yerine damla sulama sistemi tercih edilmelidir.
• Toprak altı zararlıları ile mücadele edilmelidir.
• Yeni tesis edilen bahçelerde hastalıklı bitkiler sökülerek imha edilmelidir.
• Sökülen ağaçların çukurlarına ve çukur çevresine 40 cm derinlik ve 20 cm genişliğinde tecrit çukuru açılarak içerisi sönmemiş kireçle doldurulmalıdır.
• Hastalığın görüldüğü yerlerde en az 5 yıl süreyle yeni bahçe tesis edilmemeli, mısır, buğdaygiller, soğanlı bitkiler, yonca ve kuşkonmaz gibi bitkilerle 5 yıllık ekim nöbeti uygulanmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Elma ağaçlarında kök kanserine karşı ilaçlı mücadele, temmuz ve ağustos aylarında yapılır. Yazın birer hafta ara ile iki defa urlar bıçakla iyice temizlenerek yara yerine %5 oranında göztaşı eriyiği ve kuruduktan sonra da bitkisel katran (ardıç katranı vb.) fırça ile sürülür. Ağaçların kök ve kök boğazı tekrar toprakla kapatılır.

Elma, Armut ve Ayvada Kök Kanseri İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları aşağıda verilmiştir.

Etkili madde adı ve oranı (%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Geçici olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
%25 Metalik Bakıra eşdeğer %98 Bakır Sülfat	Suda çözünen kristal - WP	%5 lik göztaşı eriyiği yaz aylarında kök bölgesine uygulanır.	-	M1