Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli
Erginlerde vücut ince uzun, silindir şeklinde olup, geniş ön kısım arkaya doğru gittikçe daralır. Genel olarak renk parlak yeşildir. Ön kanatlar saydam ve parlak yeşil, arka kanatlar ise tamamen renksiz, saydam ve zar yapısındadır. Bacaklar açık yeşil renkte olup, tarsusların ucunda koyu kahve-siyah renkte 1 çift tırnak bulunur. A. decedens’in başına üstten bakıldığında öne doğru sivridir. E. decipiens türünde geniş ve yuvarlaktır. Ağız parçaları sokucu emicidir. Boyları ortalama 3-3,5 mm civarındadır.
Nimfler, kanat çıkıntısı ve boy dışında ergine benzerler (Şekil 61). Yumurta böbrek biçiminde, renksiz, saydam ve 0,5 mm boydadır. Kışı ergin halde yabancı otlarda ve çeşitli kültür bitkilerinin yapraklarında özellikle turunçgillerde geçirir. Bağ Yaprak Pireleri, Ege Bölgesi’nde iklim koşullarına göre değişmekle birlikte ilkbaharda nisan sonundan itibaren havaların ısınması ve
bağların yapraklanma döneminin başlamasıyla görülmeye başlar. Erginler çiftleşme olgunluğuna erişmek için 10-15 gün beslenir, daha sonra çiftleşirler. Yumurtalarını asma yapraklarının alt yüzünde yaprak damarlarına ovipozitörü ile doku içine bırakır. Bırakılan yumurtalar 7-8 gün sonra açılır, çıkan nimfler 14-17 gün sonra ergin olur. Yumurtadan çıkan nimfler bütün gelişme dönemlerinde çok hareketlidir. Genellikle asma yapraklarının alt yüzünde bulunurlar, rahatsız edildiklerinde büyük bir hızla karakteristik şekilde yan yan yürüyerek yaprağın üst yüzüne geçerler. Bağ Yaprak Pireleri beş nimf dönemi geçirirler. Yılda 3 döl verirler.
Ergin ve nimfler asma yapraklarının alt yüzündeki bitki doku ve damarlarında bitki öz suyunu emerek beslenirler (Şekil 61b). Çok genç ve küçük yapraklarda öncelikle damarlar etrafında yaprak dokularında büzgüler meydana getirerek küçük yaprakları çanak biçiminde çukurlaştırır. Daha sonra yaprak yumuşaklığını kaybeder ve alt yüzündeki damarlar önce beyaz daha sonra kırmızı kahverengi renk alır. Zaman ilerledikçe bu yaprakların kenarlarında çepeçevre renk açılması görülür. Zamanla bu renk açılması içe doğru ilerleyip yerini sararmaya bırakır. Daha sonra yaprak kenarları kurur. Genç fakat normal büyüklüğünü almış yapraklarda da aynı belirtiler görülür, ancak bu yapraklarda çukurlaşma meydana gelmez, sadece damarlar etrafında kırışıklık ve kenarlarda renk açılmaları, sararma hatta kurumalar görülür.
Normal büyüklüğünü almış ve renkleri koyulaşmış olgun yaprakların kenarları üste doğru kıvrılarak boru şeklini alır (Şekil 61c). Bu belirtiyi veren yaprakların boru şeklinde
kıvrılma gösteren kısmına güneş ışınları dik vurduğu için bu kısımlarda uzunlamasına kurumuş bir alan meydana gelir. Üzerinde beslenen böcek yoğunluğuna bağlı olarak olgun yapraklarda da sararma ve kurumalar görülür. Yaşlanmış yapraklarda ise sadece damarlar etrafında kırışıklık şeklinde zarar meydana gelir. Bağ Yaprak Pireleri'nin beslenmesi yanında, stiletlerini batırdıkları yerlerde meydana getirdikleri yaralar bitki patojenleri için giriş kapısı oluşturmaktadır. Ayrıca dişilerin yumurta bırakmak amacıyla yaprak damarlarına ovipozitörlerini batırmaları sonucu damarlarda zedelenmeler ve zararlanmalar meydana gelir. Bağ Yaprak Pireleri bağ alanlarında yaygın olarak bulunur. Sulanmayan bağlarda daha fazla zarar meydana getirir.
İlgili Ürünler
Doğal düşmanları
Bağ Yaprak Pireleri'nin bağlarda çok sayıda predatörü bulunmaktadır.
- Chrysoperla carnea (Steph.) Neu.: Chrysopidae
- Nabis pseudoferus Rem. Hem.: Nabidae
- Anisochrysa prasina (Burm.) Neu.: Chrysopidae
- Hippodamia variegata (Goeze) Col.: Coccinellidae
- Thea vigintiduopunctata (L.) Col.: Coccinellidae
- Propylaea quattordecimpunctata (L.) Col.: Coccinellidae
- Scymnus apetzi Muls. Col.: Coccinellidae
- Anystis sp. Acarina: Anystidae
- Örümcekler Araneae: Araneidae
Bağ Yaprak Pireleri Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Salkım güvesi’nin birinci dölüne karşı ilaçlama yapılmayan yerlerde, asmada uç almanın nimflerin doğada ilk görülme tarihlerinde yapılması zararlı popülasyonunun azaltılması ve yararlıları koruma yönünden önemlidir. Ayrıca, zararlının kışlayabileceği bağ içindeki yabancı otlar temizlenmelidir.
Biyolojik Mücadele
Doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin arttırılması için, bağın kenarında kışın yaprağını dökmeyen bitkiler bulundurulmalı, diğer zararlılarla mücadelede kimyasal mücadeleye alternatif metotlar uygulanmalı, doğal düşmanlara yan etkisi en az olan ilaçlar tercih edilmelidir.
Kimyasal Mücadele
Asmalarda ilk yapraklanmalar görüldükten sonra bağlar kontrol edilmelidir. 25 dekarlık alan için, bu alanı temsil edecek şekilde 10 asma seçilir. Her asmanın dört yönünden ve özellikle iç kısımlarından rastgele 10 yaprak alınarak toplam 250 yaprak incelenir. Yaprak başına ortalama 5 hareketli birey görüldüğünde ilaçlamaya karar verilir.
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ, Dr. Öncül K. CANER, Dr. Ercan CANIHOŞ, Dr. N. Mükerrem ÇELİKER, Dr. Emre EVLİCE, Dr. Nurdan GÜNGÖR SAVAŞ, Dr. Bilgin GÜVEN, Dr. Aydan KAYA, Özen MERKEN, Dr. Serkan ÖNDER, Dr. Fatma ÖZSEMERCİ, Dr. Naim ÖZTÜRK, Dr. Dilek POYRAZ, Dr. Nursen ÜSTÜN, Dr. Yıldız SOKAT, Abdullah YILMAZ (2017). Bağ Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI