Bağ Maymuncukları ve Asmahortumlu Böceği

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli

Genel olarak siyah veya koyu kahverenkli, türlere göre değişmekle birlikte 5-15 mm boydadırlar. Vücutlarının üzeri yıldız lekeli veya çizgilidir (Şekil 50). Ağız parçaları kısa ve geniş, hortum şeklinde olup uçları ikiye ayrılmış gibi göründüğünden üçgene benzer. Sert kanatlarının kapladığı abdomen ovaldir. Elitranın altında zar kanatları bulunmadığından uçamazlar. Rahatsız edildiklerinde kendilerini sırt üstü yere atıp hareketsiz durarak ölü taklidi yaptıklarından “maymuncuk” adını almışlardır.

Kışı ergin olarak yere dökülen yapraklar ve asma kabukları altında, toprakta geçirirler. İlkbaharda gözler uyanmaya başlarken asmalara tırmanarak kabaran gözlerin uç kısmından taban kısmına doğru kemirirler. Daha sonraları, yeni çıkan yaprakları yiyerek beslenirler. Gündüzleri asmanın dibinde toprakta, yarık ve çatlaklarda, kabuk altlarında gizlenirler.

20 gün sonra yumurtadan çıkan larvalar toprağa geçer ve bitki kökleri ile beslenerek gelişirler. Toprak içerisinde yaptıkları odacıkta 8-10 ay sonunda pupa olurlar. Pupa dönemleri genel olarak 20-35 gün devam eder. Çıkan erginler asma yapraklarında beslenir. Ergin ömrü 40-90 gündür. Yılda 1-1,5 döl verirler.

Erginler ilkbaharda asmalarda kabarmakta olan gözleri (Şekil 51), aşı gözlerini, filizleri daha sonraları yaprakları yemek suretiyle zarar meydana getirirler. Gözlerde beslenmeleri sonucu gözün açılmamasına neden olurlar. Maymuncukların zararına uğrayan bir bağ uzaktan bakıldığında don vurmuş gibi görünür. Yapraklardaki zararı kenarlarını yarım yuvarlak, damar aralarını sadece yaprak damarları kalacak şekilde yemek suretiyle olur. Yaprak tipik bir dantel görünümü alır.

Zararlının larvaları asmanın kökleri ile beslenirler. Yoğun larva hücumuna uğrayan asmalar ya tamamen kurur veya cılız kalıp verimden düşer. Özellikle yeni kurulmuş bağlardaki zarar önemlidir. Maymuncuklar polifag zararlılardır.

Bağ Maymuncukları ve Asmahortumlu Böceğinin Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Bağın içinde veya çevresinde kışlayabileceği barınak yerleri yok edilmeli, bağ yabancı otlu bırakılmamalıdır.

Mekanik Mücadele

Zararlının asmaya yerden tırmanması dolayısıyla asmaların kalın dallarına yapışkan bir macun, çepeçevre sürülerek erginler yakalanabilir. Bir başka yöntemde ise bulaşık olduğu bilinen asmaların gövdelerindeki kabuklar sıyrılır. İki ucu açık hale getirilmiş 30 cm uzunluğunda kesilmiş kargılar hazırlanır. Bir ucu asmanın kök boğazından 5-10 cm uzaklıkta ve kargının 1/3 ü toprağın içinde kalacak şekilde saplanır. Kalan 2/3 uzunluktaki kargının diğer ucu asma gövdesine dayandırılır. Bu şekilde asma başına bir adet olmak üzere kargılar yerleştirilir. Her gün öğle saatlerinde kargılar sökülür. İçinde saklanan erginler bir sopa yardımıyla dışarı çıkarılır ve ezilerek yok edilir.

Bir diğer mekanik mücadele yöntemi ise asma gövdelerine yapılacak silikonize elyaf uygulamasıdır. Asma gövdesine bağlanan elyafın liflerine erginler yakalanır, böylece gözlere ulaşarak zarar yapmaları engellenir. Bu uygulama, bağlarda kış budaması sırasında, henüz gözler uyanmadan ve erginler topraktan çıkıp asmaya tırmanmadan önce yapılmalıdır. Bağ maymuncuğu ile bulaşık olduğu bilinen bağlarda budama sırasında asmanın kavlamış kabukları sıyrıldıktan sonra her asmaya ve her terbiye direğine, yerden 50-60 cm yüksekliğe silikonize elyaf bağlanmalıdır (Şekil 52 ve 53). Silikonize elyafın, çepeçevre yaklaşık 20 cm genişlikte bir parça halinde ortasından iple asma gövdesine bir kez bağlanması yeterlidir.

Kimyasal Mücadele

Erken ilkbaharda, zararlının çıkış döneminde zararlı ile bulaşık olduğu bilinen bağlarda sürvey yapılmalıdır. Tesadüfen kontrol edilen 25 asmada en az 10 yenik göz veya zararlının kendisi bulunduğunda ilaçlamaya geçilmelidir. İlaçlama yapılırken asmanın tümüyle ilaçlanmasına özen gösterilmeli, özellikle gözler ve kök boğazları tamamen ilaçla kaplanmalıdır. Zararlının gece faaliyet göstermesi nedeniyle ilaçlamanın akşamüzeri yapılması daha uygundur.