Asma Kısa Boğum Virüs Hastalığı

Tanımı, yaşayışı ve belirtileri

Virüsün yol açmış olduğu hastalık “yelpaze yaprak” ve “bulaşık soysuzlaşma” olarak da bilinmektedir. Virüs; üretim materyallerinden kalem, anaç ve mekanik yolla; ayrıca vektörü olan kamalı nematodlardan Xiphinema index ve X. italiae ile de taşınır. Hastalığın asmalardaki belirtisi çeşitlere göre değişmektedir. Asma anaçları ve bunların melezleri bu virüse karşı herhangi bir dayanıklılık göstermemekle birlikte bütün Vitis vinifera çeşitleri bu hastalığa karşı duyarlıdır.

Hastalığın yaprak belirtileri erken ilkbaharda gelişir ve vejatasyon boyunca devam eder, ancak yüksek sıcaklıklarda belirtiler maskelenir. Yapraklarda şekil bozuklukları görülür; yaprak simetrisi bozulur, yaprak ayası çukurlaşır ve karışır, yaprakta diş sayısı artar (Şekil 103a).

Sarılık belirtileri, ilkbaharda erken dönemde gelişerek asmanın bütün vejetatif organlarını (yapraklar, taze sürgün uçları ve salkım taslakları) etkiler. Başlangıçta, yapraklarda birkaç sarı leke ve damar bantlaşması görülür (Şekil 103b). İlerleyen dönemde ise, damar aralarında çeşitli büyüklükteki benekler yayılarak yaprağın tümünün sararmasına neden olur (Şekil 103c). Bu tip belirtilere GFLV’nin dışında diğer bazı nepovirüsler de yol açmaktadır.

GFLV, sürgünlerde anormal dallanmaya, boğum aralarında yassılaşma (Şekil 104a), kısalma ve zikzak gelişmelere neden olur (Şekil 104b). Bazen de çift boğum oluşumu ortaya çıkar (Şekil 104c). Salkım sayısı azalır ve küçülür, meyve tutumunda azalma, irili ufaklı tane tutumu ve düzensiz olgunlaşma görülür. Bulaşık asmalar ilkbaharda uzaktan fark edilebilir. Sıcak bölgelerde yazın gelişen yapraklar normal yeşil renkliyken, ilkbaharda açan yapraklar yazın beyazlaşır ve erkenden dökülme eğilimi gösterir. GFLV ile enfekteli asmalarda gelişme geriliği de görülebilir (Şekil 104d). GFLV’nin konukçusu bütün V. vinifera ve asma anaçları ile bunların melezleridir. Virüsün asma dışında odunsu konukçusu bilinmemektedir.

Asma Kısa Boğum Virüs Hastalığı Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Virüsten ari sertifikalı üretim materyali kullanılmalıdır.
• Hastalıklı asmalardan üretim amaçlı materyal alınmamalıdır.
• Yeni tesis bağlar, nematodlarla bulaşık olmayan topraklarda kurulmalıdır.
• Bu hastalıkla enfekteli bağlar söküldükten sonra, aynı yerde yeni bağ tesis etmek için, nematod vektörlerden temizlenmesi amacıyla, en az 3 yıl süreyle tahıl gibi konukçusu olmayan bitkiler yetiştirilmelidir.