Sera Kurulumu ve Verimlilik
Bir seranın yapısı, hasat verimliliğini ve enerji verimliliğini büyük ölçüde etkiler. Bir seranın konstrüksiyonunu; kirişleri, uç duvarı, yan direkleri, yan duvarları ve aşıkları (kirişlere yatay kirişler) içerir.
İlgili Yazı: Sera Nedir? Sera Çeşitleri Nelerdir?
Seranın örtü malzemeleri de tıpkı yapısı gibi verimlilik açısından kritik öneme sahiptir. Yanlış sera örtüsü seçimi üreticilere çok büyük zararlar verebilir.
Seraların örtü malzemelerine geçmeden önce yapı ve döşeme malzemelerini ufak bir göz atalım ve aralarındaki bağlantıları inceleyelim.
Yapı Malzemeleri
Seranın konstrüksiyonu; alüminyum, galvanizli çelik, ahşap veya plastikten yapılabilir. Bunlardan her biri farklı bir sera örtü malzemesiyle daha uyumludur.
Örneğin; galvenizli çelik, polietilen levhalar veya polivinil klorür (PVC) bazlı kumaşlar için en iyisidir. Bütçeniz varsa, galveniz bazlı çelik, plastik ahşap gibi nemden çürümeyen iyi bir seçenektir.
Döşeme
Bir sera için tipik döşeme malzemeleri beton, gözenekli beton, çakıl ve molozdur. Döşeme malzemesi hem seranızın ısı verimliliğini hem de ışık iletimini etkiler.
Döşeme olarak çakıl veya moloz kullanacaksanız iki kez düşünmelisiniz zira; bu malzemeler ısı tutmaz ve zararlı haşerelerden bitkilerinizi korumaz.
Alternatif olarak; gözenekli beton, suyun tahliye edilmesini sağlar, ısıyı daha iyi tutar ve geçilmez bir bariyer oluşturarak bitkilerinizi zararlılardan korur.
Sera Örtüleri (Sera Naylonu) ve Özellikleri
Bir serayı örtmek için; cam, fiberglas, çift tabaka polietilen, PVC ve polikarbon kullanabilirsiniz. Örtü, seranızın en önemli parçasıdır çünkü bitkilerinizin ne kadar ışık aldığını ve ısının yalıtımını etkileyecektir.
Her malzeme, farklı bir miktar ışığın geçmesine izin verir ve değişen miktarlarda difüzyon sunar. Seranız için malzemeye karar verirken dikkatli olmalısınız, çünkü çok fazla ışık bitkileri aşırı ısıtabilir, gölgeleme ise bitkilerin enerji eksikliğinden ölmesine neden olabilir.
Hadi her malzemenin özelliklerine göz atalım, artı ve eksi yönlerini inceleyelim.
Cam Sera Örtüsü
İnsanlar seraları düşündüğünde, genellikle bir cam yapı akla gelir. Cam seralar muhtemelen en iyi görünümlü seçenektir ancak; enerji verimliliği konusunda sınıfta kalabilir ve maliyetli olabilirler.
Cam kullanmayı seçerseniz, camın ışığı yaymadığını unutmayın, bu nedenle bitkileriniz için bir difüzyon yöntemine karar vermeniz gerekecektir.
Aralarından seçim yapabileceğiniz iki ana cam sera türü vardır: tek bölmeli ve çift bölmeli.
Tek Bölmeli
Bu seralar, ürünlerin daha soğuk iklimlerde yetiştirildiği kuzey bölgeleri için uygun değildir. Tek bölmeli cam seralar kırılgandır, sık sık kırılır ve kar ağırlığına dayanamaz. Tek bölmeli sera aynı zamanda en az enerji tasarruflu seradır çünkü tek bölme ısının kaçmasına izin verir.
Tek bölmeli seralar ışık iletimi için harikadır, ancak bu hala çok fazla güneşin bitkilerinizi yakacağı alanlarda bir sorun olabilir. Bu dezavantajlar, camın maliyetli olmasıyla birleştiğinde, tek bölmeli cam seraların işlevden ziyade forma daha uygun olduğu anlamına gelir.
Ayrıca, ısıtma maliyetleri, çift cam veya PVC esaslı kumaş sera miktarının iki katı, hatta üç katı olabilir. Tek bölmeli bir cam seranın ısı yalıtım değeri veya R değeri yaklaşık 0.9'dur, bu nedenle seranızı daha soğuk aylarda ısıtmanın bir yolunu bulmanız gerekecektir.
Çift Bölmeli
Çift camlı seralar geleneksel tarzdan ödün vermeden daha enerji tasarruflu olacak şekilde tasarlanmıştır. Hala cam tarzı bir sera istiyorsanız, çift cam, ısıtma maliyetinizi yarı yarıya azaltabilir. Bu seralar 1.5 ila 2.0 R değerine sahiptir, bu da onları yalıtım için tek camdan daha iyi yapar.
Çift camlı seralarda ısıyı yansıtmak ve seraya daha fazla yalıtım eklemek için içeriye uygulanan bir kaplama olabilir. Çift camlı bir sera satın almadan önce, bunların genellikle en pahalı sera türü olduğunu da bilmelisiniz.
Polikarbon Sera Örtüsü
Polikarbon seralar kalın plastikten yapılmıştır, bu da onları çoğu cam seradan daha ucuz ve çok yönlü hale getirir. Bu malzeme bazı yönlerden camdan üstündür ancak; yine de sorunlu yönleri de yok değildir.
Bu seralar genellikle tek duvarlı veya çift duvarlı polikarbon levhayla gelir.
İlgili Ürünler
Tek duvar
Tek duvarlı polikarbon, camdan daha dayanıklı olsa da ısı yalıtımı ve ışık geçirgenliği konusunda size sorun çıkaracaktır.
Tek duvarlı polikarbon levhalar ışığı yaymaz veya ısıyı iyi yalıtmaz. Tek duvarlı polikarbon malzemenin R değeri 0.83 iken, sera camının R değeri 0.93'tür.Tek duvarlı polikarbon, ışık geçirgenliği de camdan daha düşüktür. Işığın yaklaşık yüzde 94-96'sı tek duvarlı polikarbondan geçerken; sera camından yüzde 97-98'i sera camından geçebilir.
Öte yandan; tek duvarlı polikarbon oldukça yanıcı bir malzemedir ve güneşlenme süresi uzun süre olan sıcak iklimlerde kullanılacaksa çok dikkatli olunmalıdır.
Çift duvar
Çift duvarlı polikarbon hemen hemen birçok açıdan tek duvarlı polikarbondan daha iyidir.
Çift katmanlı polikarbonun R değeri 1,42'dir, bu da onu tek camlı veya tek katmanlı polikarbondan daha iyi yapar. Çift duvarlı polikarbon da ışığı dağıtır, ancak ışığın yüzde 80-84'ü panellerden geçer.
Ayrıca, polikarbon panellerin zaman içinde bulutlandığı bilinmektedir. Bu bulanıklığa sararma etkisi denir. Polikarbon paneller satın alırsanız, panellerden geçen ışığı azaltacağı için sararma etkisini izlemeniz gerekir.
Son olarak; yoğuşma, bitkilerde hastalıklara ve zayıf ışık tutulmasına yol açabilen çift duvarlı polikarbon için ek bir konudur.
Polietilen Sera Örtüsü
Polietilen ucuzdur ve hafiftir, bu da kullanımı kolaylaştırır. Esnekliği sayesinden örtünün kurulumunda kolayca şekil alabilir.
Polietilen film genellikle bir veya iki tabakadan yapılır. Oksijen ve karbon dioksit bu malzemeden geçebilir. Çünkü; gözeneklidir ve sıkıca kapatılmış bir serada bile bitkilerin nefes almasına izin verir.Polietilen sera örtüsü yetiştiriciler için mükemmeldir, çünkü malzemeyi farklı kaplamalarla özelleştirebilirsiniz. Bir UV dengeleyici polietilen film üzerinde güneşin bozulmasını ve sararmayı azaltmak için kullanılabilirken, damlama önleyici bir kaplama aşırı yoğunlaşmayı önleyecektir.
Bir başka yararlı kaplama, ışığı yayan polietilen camdır. Difüzyon kaplama, tüm bitkilerin güneş ışığı almasını sağlayarak yetiştiricilerin alanın güneşlenme verimliliğini en üst düzeye çıkarmalarını sağlar.Cama kıyasla polietilen film, ısı kaybını yüzde 30-40 azaltır. Ayrıca tek katmanlı polietilen filmin R değeri 0.87 iken, çift katmanlı filmlerin 1.5 ila 1.7 arasında değişir.
Son olarak; ne yazık ki, polietilen filmler hala orta derecede yanıcıdır. Yanıcılık olarak cam malzemelerden fazla ancak; polikarbon malzemelerden de az bir değere sahiptir diyebiliriz.
Fiberglas Sera Örtüsü
Fiberglas Takviyeli Plastik (FRP), seranız için başka bir iyi seçenektir. FRP güneş ışığını dağıtır, seranız boyunca iyi difüzyon ve ışık iletimi sağlar ve 10 yıla kadar dayanabilir.
Fiberglas panelleri, camdan biraz daha iyi olan 0.89'luk bir R değerine sahiptir. Bununla birlikte, UV ışınları zamanla fiberglası parçalayarak kapağı kırılgan hale getirebilir. Fiberglas panellerinizin gücünü korumak için, birkaç yılda bir yeni bir UV kaplama uygulamanız gerekecektir.
PVC Sera Örtüsü
Dayanıklılık açısından, Polivinil Klorür (PVC) kumaş en iyi seçimdir. Bazı PVC kumaşlar şiddetli kar yüklerine dayanabilir ve daha yüksek yalıtım sunabilir, bu da onları soğuk iklimlerdeki yetiştiriciler için iyi hale getirir.UV dengeleyicilerle tasarlanan tipler de dahil olmak üzere UV işlemlerine sahip yarı saydam PVC kumaşlar, bitkileriniz için iyi bir ışık yayılımı sağlar. UV işlemi aynı zamanda kumaşta sararma etkisini de önler.
Güvenlik amacıyla, PVC kumaş alev geciktirici de yapılabilir. PVC kumaşın bir diğer avantajı, kurulumun kolay olması ve özel beceriler gerektirmemesidir, böylece seranızı hızlı bir şekilde kurabilirsiniz.
Hangi Sera Örtüsünü Kullanmalıyım?
Yukarıda da okuduğunuz üzere; her malzemenin kendine özgü bir yapısı vardır. Her birinin ışık geçirgenliği ve ısı yalıtımı değerleri birbirinden farklıdır. Öte yandan; maliyet ve dayanıklılık da her bir malzeme için farklı olacaktır.
Sonuç olarak en doğru malzeme; iklim şartları, yatırım gücü, yetişecek ürünler, seranın konstrüksiyonu, iklilendirme için kullanılacak sistemler gibi birçok farklı değişkene bağlıdır.