Biber, hıyar gibi sebzelerde hormon kullanımı kesinlikle yoktur.
Domates Temmuz 15 sonrasında erken dikimlerde başlangıç aşamasında tozlanmada kullanılan bombus arısının yeteri kadar tozlayabileceği çiçek olmadığı ve mevsim gereği sıcaklık 30-35°C derece civarında olduğu için ilk iki salkımda hormon kullanılabilmektedir. Diğer dönemlerde (kışın soğuk mevsimi de dahil) yıl boyunca domates üretimi hormon kullanmadan yapılabilmektedir.
Patlıcan üretiminde son 8-10 yıla kadar hormon kullanımı oldukça yoğundu. Sonrasında üretimde bombus arılarının kullanımı hormon kullanımını minimum seviyeye getirmiştir. Günümüzde patlıcanda neredeyse hormon kullanımı yok sayılabilecek seviyeye gelmiştir.
Kavun ve karpuzda açık tarlada ya da küçük tünel seralarda ya da normal seralarda üretimde hormon kullanımı kesinlikle yoktur.
Kavun ve karpuzda meyve tutumunu sağlamak için bal arıları vardır. Açık tarlada doğada dolaşan bal arıları gelir ve tozlamayı yaparak meyvelerin döllenmesini sağlayarak yediğimiz kavun ve karpuz meyvelerinin gelişimini sağlarlar. Serada üretimde ise sera içine ya da girişine 1 -2 arı kovanı konularak üretim sağlanmaktadır.
Günümüzde sebze türleri içerinde serada üretiminde hormon kullanılan tek sebze kabaktır.
Kabakta çiçekler kavun ve karpuzda olduğu gibi günlük olarak açar ve hergün her çiçek minimum seviyede kullanılan bitki büyüme düzenleyici (hormon) ile uygulama yapılır. Açık tarla koşullarında ise sürekli hormon uygulaması yapılmaz. Zaman zaman bitki gübreleri ile birlikte üstten uygulama yapılır.
İlgili Ürünler
Hormon ya da bitki gelişim düzenleyiciler konusunda bilinmesi gereken en önemli konu hormonun insan sağlığına olumsuz etkileri ile ilgili geniş kapsamlı bir çalışmanın yapılmamış olmasıdır.
Çünkü hormonda kullanılan doz genelde ppm dediğimiz milyonda bir dozdur ve bir çiçeğe püskürtülen hormon miktarı daha da düşük seviyededir. Kullanılan hormon ile çiçek üzerinde bir uyarım sağlanarak tozlanma faaliyetinin başlaması teşvik edilmektedir. Hormonun gereğinden fazla uygulandığı durumlarda, örneğin domateste en belirgin özellik; iri ama içi boş gibi yapı göstermesidir.
Domates, biber, patlıcan, hıyar, kavun, karpuz gibi sebzelerde görülen şekil bozuklukları hormon kaynaklı değildir.
Örneğin patlıcanı serada yetiştirirken bitki iple bağlanır, ipin arasına sıkışan patlıcanda şekil bozuk olur. Patlıcanda soğuk dönemde meyve rengi siyahtan mor renge dönebilir.
Hıyarda mevsim normallerinde seyreden havalar birden sıcak ya da soğuk hava etkisine geçerse ve meyvelerde bozulma, pürüzlü, şekli bozuk meyveler oluşabilir.
Şekli bozuk, rengi farklı her sebze hormonlu olabilir algısı son derece yanlış ve eksik bilgiden kaynaklanan bir durumdur.
Kaynaklar
Ercan ÖZKAYNAK