İklim değişikliği, pestisit kullanımı gibi nedenler ile mutasyona uğrayan virüsler hızla dünya çapında yayılım göstermektedir. Bu virüslerden biri olan Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) ilk olarak 2014 yılında tespit edilmiş ve hızlı bir şekilde geniş yayılım göstermiştir. Domates yapraklarında klorotik mozaikler, buruşma ve deformasyon meydana gelmekte olup meyvelerde sarı renkli halkalar, kahverengi ve buruşuk lekeler görülmektedir. ToBRFV, domates üretiminde dünya çapında büyük ekonomik zarara neden olmuştur ve olmaya devam etmektedir.
Hastalık kaynaklı ürün kayıplarının önüne geçmek için melezleme yoluyla virüs enfeksiyonuna dirençli çeşitler üretmek en önemli önleyici faaliyettir. Bu durum global bir tohum şirketi olan Yüksel Tohum’u ToBRFV’ye karşı dayanıklı çeşitler geliştirmek için harekete geçirmiştir.
Tecrübeli ıslah ekibimiz, virüs hastalıklarına karşı dayanıklı bitki seçimi konusunda çok uzun yıllardır çalışmaktadır. Laboratuvarlarımızdaki uzman araştırmacılarımız ve ıslah ekibimiz tarafından her yıl 2000'den fazla ebeveyn hattı ve yaklaşık 1000 yeni domates çeşidi analiz edilmektedir. Islah ekimizin ve laboratuvar çalışanlarımızın özverili çalışmaları sayesinde tohum genetik bankamızdaki bazı hatlarda ToBRFV’ye karşı yüksek derecede toleransın olduğu tespit edilmiştir. Laboratuvarlarımızda ilk testler moleküler markerlar ve patolojik testler ile gerçekleştirilmiştir. Islah ekibimiz tarafından tolerans geni tespit edilen hatlar ile yapılan ıslah programları sonucunda ToBRFV’ye karşı dayanıklı çeşitler geliştirilmiştir. Geliştirilen çeşitlerin hem laboratuvar ortamında hem de sera koşullarında virüs direnci teyit edilmiştir. Son olarak virüsün bulaştığı bölgelerde denemeler yapılarak geliştirilen çeşitlerimizin dayanıklılığı geçerli kılınmıştır. Bitkilerin virüs tarafından kontaminasyonunu doğrulamak için PCR teknikleri kullanılmıştır. Aynı zamanda çeşitlerin agronomik performansları farklı lokasyonlarda test edilmiş ve bu kriterler göz önünde bulundurularak seçilmiştir.
İlgili Ürünler
Çeşitlerimizin dayanıklılık seviyesinin doğrulanması uzun ama zorunlu bir süreçtir. Yapılan tüm bu çalışmalar sonucunda virüs dayanımı ve verimi en yüksek çeşitler seçilmiş, siz üreticilerimizin kullanımına sunulmuştur. Virüs kaynaklı hastalıklarda en öncelikli mücadele yöntemi hastalık dayanımı yüksek çeşit seçimidir. Şu ana kadar yurt içinde ve yurt dışında ticari aşamada ve tescil aşamasında olan ToBRFV’ye karşı dayanıklı çok fazla çeşidimiz bulunmaktadır. Her yıl yeni ticari çeşitlerimiz eklenecektir.
Şu an Türkiye’de satış izni olan çeşitlerimiz; VİTAMİN F1, MARGOL F1, ALKIM F1, MODA F1, JELİBON F1, VİTRİN F1, SERADO F1, BUTİK F1’dir.
Kaynaklar
Yüksel Tohum