İçeriğinde Azot (N), Fosfor (P) ve Potasyum(K) elementlerini, katı yada sıvı formda bulunduran gübre çeşidine NPK gübre denilir.
Ülkemizde dekar başına yıllık 11-12 kg arasında Npk gübre kullanımı yapılmaktadır.
Bir taban gübre çeşidi olan Npk gübreler bitki gelişimi için çok önemlidir. İçinde bulundukları ambalaj yada torbaları üzerinde yazan rakamlardan ilki, gübre içinde bulunan azotu oranını, ikinci rakam fosfor oranını ve üçüncü rakam ise potasyum oranını belirtir.
Örneğin ambalajı üzerinde 15-15-15 yazan bir Npk gübrenin içeriğinde; %15 azot, %15 fosfor ve %15 potasyum bulunur. Geriye kalan %55 lik kısım doldu maddesidir.
NPK Gübrenin Faydaları
İçeriğinde azot, fosfor ve potasyum elementlerini bulunduran bu gübreler, bitki gelişimi için çok önemlidir.
Bu elementlerin bitki üzerindeki etkilerine kısaca bakalım.
Azot (N)
Bitkinin yaprak, kök , gövde, dal, sürgün ve meyve gelişimi için çok önemlidir. Gelişim döneminde bitki ciddi miktarda azot kullanır.
Azot noksan olan bir bitkinin yaprak gelişimi, kök gelişimi ve büyüme hızı yavaşlar. Yetersiz yaprak gelişimi sonucunda yapraklar küçülerek dökülür ve buna ilave olarak sürgün sayısının azlığı dikkat çeker.
Fosfor (P)
Bitkinin kök büyümesinin hızlandırır, çiçeklenme oluşumunda etkilidir, dane ve meyve tutumunu arttırır.
Fosfor noksan olan bir bitki geç çiçek açar, çiçek ve tohum oluşumu zayıf olur. Yapraklar önce koyu yeşil, sonrasında kırmızı ve mor renge döner. Ayrıca meyve oluşumu küçük ve ürünün raf ömründe kısalma olur.
Potasyum (K)
Bitkinin yeşil aksamı ve sağlığı için mükemmel olan bu element, bitkinin hastalık, zararlı, soğuk ve kuraklığa karşı dayanımlarını arttırmanın yanında ürünün tat, irilik, dolgunluk, renk, aroma ve raf ömrüne etki eder.
İlk olarak yaşlı yapraklarda görünen bu eksiklikte, yaprak uçlarında sararma ve kuruma başlayarak tüm yaprağa yayılır. Bitki gelişimi yavaş, hastalık ve zararlılara dayanım düşüktür. Meyvenin yeteri kadar gelişmeyip küçük kalmasına ilave olarak şekil ve kalitede düşüklük görülür.
NPK Gübrenin İçeriği
Bitki gelişimi için hayati elementler olan azot, fosfor ve potasyumu eşit yada farklı oranlarda içeriğinde barındıran Npk gübreler, piyasada bir çok farklı içerik ve çeşitte bulunur.
İlgili Ürünler
İçinde bulundukları ambalaj yada torbaları üzerinde birincil element olarak geçen ilk üç rakamdan birinci rakam gübre içindeki azot oranını, ikinci rakam fosfor oranını ve üçüncü rakam ise potasyum oranını belirtir.
Farklı içerik ve oranlarda üretilmiş Npk gübrelerini, bugün farklı markalar adı altında piyasada bulmamız mümkündür. Npk gübrelerin ambalaj veya torbaları üzerinde yazan rakamları şu şekilde yorumlayabiliriz.
Ambalajı üzerinde 15-15-15 yazan bir Npk gübrede; birincil besin olarak %15 azot, %15 fosfor ve %15 oranında potasyum bulunur. Geri kalan %55 lik kısım dolgu maddesidir.
Ambalajı üzerinde 10-20-20 yazan bir Npk gübrede; birincil besin olarak %10 azot, %20 fosfor ve %20 oranında potasyum bulunur. Geri kalan %50 lık kısım dolgu maddesidir.
Ambalajı üzerinde 25-5-10 yazan bir Npk gübrede;birincil besin olarak %25 azot, %5 fosfor ve %10 potasyum bulunur. Geri kalan %60 lık kısım dolgu maddesidir.
Ambalajı üzerinde 15-15-15+25 (SO3) yazan bir Npk gübrede; birincil besin olarak %15 azot, %15 fosfor, %15 potasyuma ilave olarak; ikincil besin olarak%25 kükürt bulunur. Geri kalan %30 luk kısım dolgu maddesidir.
Npk Gübre Nerelerde ve Ne Zaman Kullanılır?
Bitkilere verilecek olan gübre çeşit ve miktarına,yaptıracağınız toprak ve yaprak analizi sonra karar vermeye lütfen dikkat ediniz.
Çok geniş kullanım alanı olan Npk gübreler, hemen hemen tüm sebze ve meyve yetiştiriciliğinde kullanılabilmektedir.
Npk gübrenin kullanıldığı bazı ürünleri şu şekilde sıralayabiliriz. Mısır, ayçiçeği, şeker pancarı, sebzeler, fidan dikimi, fide dikimi, soğan, sarımsak, fındık, antep fıstığı, bağ, bostan, sera, soya, kayısı, tüm meyve ağaçları, zeytin, süs bitkileri, yer fıstığı, karnabahar, sanayi sebzeleri, patates, tütün ve diğer tarla bitkilerinde kullanılabilmektedir.
Farklı kullanım zamanları olan Npk gübreler, meyve ağaçlarında kış sonunda ağaçlara su yürümeden yada gözler uyanmadan önce verilmelidir.
Taban gübresi olarak kullanılan bu gübreler, tarla bitkilerinde toprağa ekim öncesi veya ekim sırasında, sebzelerde fide dikim öncesinde bitkinin kök derinliğine gelecek şekilde karıştırabilir.
Npk Gübre Nasıl Atılır?
Bitki çeşitlerine göre Npk gübreler farklı uygulama şekilleri mevcuttur.
Fide veya tohum ekimi yapılacaksa, ekim öncesinde gübre toprağın 6-7 cm aşağısına mibzerle uygulanır.
Eğer gübreleme serpme usul yapılacaksa, bu sefer gübre toprağa 11-12 cm derinden karıştırılır.
Ağaçlarda ise, tomurcuklanmadan 2-3 hafta önce ağaçların taç izdüşümlerine bant halinde, yada damla sulama yöntemiyle verilir.