Bitkisel üretimde en yaygın kullanılan gübrelerden biri olan amonyum sülfat, yapısının kristal toz şekere benzemesinden dolayı çiftçiler arasında şeker gübre olarak da adlandırılmaktadır.
Şeker gübre özellikle tahıl, çay ve çeltik ürünleri için idealdir.
İçeriğinde %21 azot ve %24 kükürt bulunduran şeker gübre, yüksek çözünürlükte bir inorganik gübre olup bitkilerin azot ve kükürt ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
Şeker gübre 150 yıldan uzun süredir üretilmektedir. Başlangıçta kömür gazı üretimi sırasında salınan amonyaktan veya çelik üretmek için kullanılan kok kömürden üretilirken; günümüzde sülfürik asidin ısıtılmış amonyak ile reaksiyonu sonucu elde edilmektedir.
Şeker gübre içinde amonyum formunda bulunan azot sayesinde, bitkiler toprakta bulunan fosforu daha etkin bir şekilde alırlar.
İçeriğinde bulunan azota ilaveten bulunan kükürt, protein sentezi dahil olmak üzere bitkilerde bir çok temel fonksiyonu sağlamaktadır.
Azot ve kükürt eksikliği tespit edilen topraklarda kullanımı uygundur.
Şeker gübre asit karakterli bir gübre olduğu için, uzun süre tek yönlü kullanımlarda toprağı asitleştirebilir. Bu tarz yoğun kullanımlarda toprağa kireç uygulaması yapılması yararlıdır.
Şeker Gübrenin Faydaları
Ekonomik anlamda uygun olan şeker gübre, uygulama sonrasında hızlı sonuç verir. İçeriğinde bulunan kükürt sayesinde, azotun bitki tarafından daha kolay alınmasını sağlayarak bitkinin kök, yaprak, gövde, dal, sürgün gelişimini destekler.
Bunlara ilave olarak;
- Bitki stres ve hastalıklara karşı direncini arttırır.
- Soğuk ve sıcağa karşı bitkinin dayanımını arttırır.
- Çiçeklenmeyi teşvik eder.
- Meyve iriliği, sertliği ve lezzetini sağlar.
Şeker Gübre Ne Zaman Kullanılır?
Yapılacak olan toprak analizi sonrasında çıkacak olan sonuçlara göre şeker gübre uygulama yapılmasını hatırlatmak isteriz.
Şeker gübre genellikle ekim sırasında üst gübre olarak kullanılır. Böylece bitkilerin büyümelerini hızlandıran topraktaki fosforun da bitki tarafından daha kolay alınmasını sağlar.
Tahıllarda, yarısı ekimle birlikte, sapa kalkma dönemi öncesinde de diğer yarısı.
Meyve ağaçlarında, çiçeklenme öncesinde ve sonbaharda püskürtme yoluyla yapraktan yada yine çiçeklenme öncesinde taç iz düşümlerine toprağa gömerek.
Bağda; şeker gübrenin yarısı şubat veya mart aylarında yapılan toprak işlemesinde.
Sebzede; şeker gübrenin yarısı dikimden 15 gün sonra, yarısı ise meyve bağlandıktan sonra.
Bostanda; şeker gübrenin yarısı ekim anında, diğer yarısı ise çapadan önce verilmelidir.
Şeker Gübre Nerede Kullanılır?
İçeriğinde bulunan azot amonyum formunda bulunduğundan, şeker gübre asit karakterli olmayan tüm topraklarda yetişen bitkisel üretim ve ağaçlarda rahatlıkla üst gübre olarak kullanılabilir. Özellikle pirinç üretiminde kullanılan azotlu gübrenin tamamına yakını şeker gübre ile karşılanır.
İlgili Ürünler
Örnek olarak soğan, sarımsak, brokoli, karnabahar, lahana, kanola, aspir, haşhaş, turp ve havuç gibi kükürdü seven bitkiler ile soya, yer fıstığı ve ayçiçeği gibi yağ bitkilerinde ekim öncesinde, ekimle beraber, çapada ve sulama öncesinde kullanılabilir.
Zeytin, bağ, bostan, meyve ağaçlarında (elma, armut ve ayva hariç) ve sebzelerde üst gübre olarak uygulanır.
Şeker Gübre Nasıl Kullanılır?
Genellikle üst gübreleme olarak kullanılan şeker gübre, toprak yüzeyinde kalmasıyla amonyum, alkali koşullarda gaz kaybına maruz kalır ve gübreden istenilen verim alınamaz. Bu sebeple şeker gübre üst gübre olarak kullanıldığında toprağa karıştırılması tavsiye edilir.
Uygulama sırasında serpme veya mibzerle uygulanabilir.
Ağaçlarda, ağaç taç izdüşümlerine toprağa gömülerek veya püskürtülerek yapraktan uygulanabilir.
Şeker gübreden en iyi şekilde yararlanmak için; bitkinin ihtiyacı olan gübrenin yarısının ekimle birlikte, diğer yarısının da gelişmenin ilerki dönemlerinde uygulanması gerekir. Böylece verilen gübrenin yıkanarak veya gaz halinde uçarak kaybolmasının önüne geçilmiş olunur.
Şeker gübrenin uzun süreler tek yönlü kullanımlarında toprağın asitliliği yükselir. Bu tarz uzun süreli kullanımlarda mutlaka kireçleme yapılmalıdır.
Dekara Ne Kadar Şeker Gübre Atılır?
Şeker gübre kullanım miktarına, yapılacak olan toprak analizi sonuçlarına göre karar vermenizi hatırlatmak isteriz.
Yapılacak olan toprak analizi sonrasında çıkacak olan sonuçlara göre, aşağıdaki örnekte olduğu gibi şeker gübre miktarını hesaplayabilirsiniz.
Şeker gübre için; toprak analizi sonucunda çıkan saf madde miktarı, 5 sayısıyla çarpılır.
Örnek olarak, yapılan toprak analizi sonucu gerekli azot miktarı saf madde olarak 5 kg ise, kullanılacak şeker gübre miktarı 5 x 5 =25 kg / dekardır.
Yani dekara 25 kg şeker gübre atılmalıdır.
Buğdayda Şeker Gübre Kullanımı
Buğday, azot ihtiyacının %45’ini fide döneminden sapa kalkma dönemi süresinde, %25’ini sapa kalkma ve başaklanma başlangıcı arasındaki sürede ve %30’unu da başaklanma döneminden dane oluşumuna kadar geçen süre içinde kullanır.
Buğdayda azotlu gübre kullanımına ilişkin bir çok sonuç olmakla birlikte en optimum kullanımın; azotun yarısının ekimle birlikte diğer yarısının ise ilkbaharda sapa kalkma döneminden önce verilmesi olduğu kabul edilir.
Buradan yola çıkarak; yapılan toprak analizi sonucuna göre çıkan toplam şeker gübrenin yarısının ekimle birlikte, diğer yarısının ise sapa kalkma döneminden önce verilmesi, buğday için doğru bir uygulama olacaktır.