Biyotik stres, bitki dokularına lokal ve sistemik olarak zarar verebilen mantar, bakteri gibi patojenleri içerir. Buna ek olarak, optimum altı ve üstü sıcaklıklar, suyun miktarı, ışık koşulları ve besin kaynakları gibi abiyotik stres faktörleri, bitkilerin performansını ciddi şekilde etkileyebilir.
Bu bağlamda, bitkiler, başta büyüme süreçlerindeki olumsuz değişimler ve savunma sistemlerinde oluşan stresler olmak üzere zorlu koşullarla başa çıkmak için çok çeşitli stratejiler geliştirmiştir. Bu stratejiler, farklı kaynak tahsisi modelleri gerektirdiğinden, bitkiler için genellikle bir ikilemi temsil eder. İnsan beslenmesinde kullanılmak üzere bitki yetiştirirken, çiftçiler de benzer bir ikilemle karşı karşıya kalmaktadır: Yüksek mahsul veriminin yanı sıra, sağlığa faydalı maddeler açısından zengin sebzelere yönelik artan bir talebi karşılamak vardır. Bu faydalı bileşikler çoğunlukla abiyotik veya biyotik streslerin bir sonucu olarak sentezlenen ikincil bitki metabolitleridir. Bu durum özellikle polifenoller veya karotenoidler gibi ikincil metabolitler açısından zengin sebze mahsulleri için geçerlidir.
Ayrıca sebzeler, oksalatlar ve nitrat gibi istenmeyen özelliklere sahip maddeler içerebilir. Bu nedenle, faydalı bileşiklerin maksimum içeriği ve olumsuz bileşiklerin minimum içeriğinin yanı sıra yüksek verim ile sebze mahsullerinin yetiştirilmesi kritik bir meseledir. Dünya üzerinde önemi araştırmalar, bu hedeflere ulaşmak için kullanılabilecek hasat öncesi ve sonrası prosedürlere odaklanmaktadır.
İlgili Ürünler
Sizler ve konunun tarafı olanlar için inceleyip linkini gönderdiğim kitap, abiyotik stresin sebze kalitesinin modülasyonu üzerindeki etkilerini ele alan birbirinden başarılı 11 makale içermektedir. (Kitabı incelemek için lütfen buraya tıklayın.)
Kitap hasat öncesi yetiştirme uygulamalarının, abiyotik stresler altında bitkilerin verimini ve besin değerini değiştirip değiştiremeyeceği konusuna aşağıda belirtmiş olduğum ana başlıklar altında odaklanmıştır;
- Azaltılmış Su Uygulamalarının Bitki Verimine Etkileri,
- Diğer Abiyotik Streslerle Birlikte Besin Tedarikindeki Değişikliklerin Etkileri,
- Tuzluluğun Etkisi,
- Farklı Madde Uygulamalarının Etkileri,
- Abiyotik Stresin Etkisini Azaltma Yöntemi Olarak Aşılama Teknikleri,
- Depolama Koşullarına Göre Modülasyon
Özellikle, iki ticari domates türünde kısıtlı su kullanımı altında potasyumun rolü ve yine domateste depolama ömrünün uzatılmasında azot arzı konuları ile seralarda yeşil sebze verim ve kalitesine tuzluluk ve LED ışıklarının kombine etkisi konuları oldukça ilgi çekici ayrı bir göz değerlendirmenizi öneriyorum.
Hiç şüphe yok ki sera endüstrisi son sürat gelişmeye devam ediyor.
- Stratejik gölgelendirme
- Kendi kendine yeten su sistemleri
- Optimize edilmiş aydınlatma seviyeleri
konuları sürdürülebilir tarım için daha çok odaklanmamız gereken alanlar.
Kaynaklar
Serkan SEZEN